بورس کالا چیست؟

تاجران به ندرت کالاهای فیزیکی خود را از طریق بورس کالا تحویل می دهند. در عوض، آنها قراردادهای آتی را معامله می کنند، جایی که طرفین توافق می کنند مقدار مشخصی از کالا را با قیمت توافق شده خریداری یا بفروشند. صرف نظر از این‌که در حال حاضر در تاریخ انقضا از قبل تعیین شده، در بازار با چه معامله ای انجام می شود. بیشترین معامله در آینده قرارداد کالا، نفت خام است.

انواع مختلفی از بورس کالاهای مدرن وجود دارد که شامل مبادلات فلزات، سوخت ها و کالاهای کشاورزی است.

برای کسب اطلاعات بیشتر در مورد بورس و ‌آموزش صفر تا صد آن پیشنهاد می‌شود به کلیپ های آموزشی آکادمی بورس حامد کامرانی مراجعه کنید.

مهم تریم ویژگی های بورس کالا :

• سامان دهی بازار کالاهای خاص نظیر محصولات فلزی کشاورزی، انرژی و پتروشیمی از طریق مکانیزم اجرائی ناظر بر تعهدات و منافع طرفین معامله.
•  استفاده از مکانیزم معاملات آتی در جهت کاهش ریسک بازار و نیز رونق بخشیدن به بازار کالا و حفظ منافع تولید‌کنندگان و مصرف‌کنندگان.
•  تحلیل آماری وضعیت بازار و ارائه خدمات مشاوره در پیش‌بینی نوسانات بازار کالاها به منظور کمک به طرفین معاملات در برنامه‌ریزی و انجام به موقع تعهداتشان.
• ایجاد بازاری منسجم، سازمان یافته و قانونمند برای تسهیل داد و ستد نقدی و آتی کالا، که در آن قیمت‌ها به صورت شفاف و در اثر تقابل آزاد عرضه و تقاضا کشف می‌شود.
• کشف قیمت کالاها براساس تعامل و تقابل عرضه و تقاضا و نیاز بازار.
• کاهش نوسانات مخل بازار و امکان انتقال ریسک.
• حذف واسطه گری و واسطه های غیرضروری در معاملات و خرید و فروش مستقیم بین فروشنده و خریدار.
• فراهم‌سازی تسهیلات مالی برای خرید و فروش

مزایا و معایب بورس کالا :

بورس کالا علاوه بر این که نواسانگری آن کم تر و عمل ریسک پذیری بالایی دارد یک سری مزایا و معایبی هم دارد که در ادامه مطلب به آن می‌پردازیم.

مزایای بورس کالا :

جبران خسارت

خریدار یا فروشنده در صورت عدم انجام به تعهد خود است. که این امر در بازارهای خارج در بورس کالا وجود ندارد. جبران خسارت در تحویل کالا یا در تسویه کالا از محل تضامین عرضه‌کننده یا خریدار یا کارگزاران و از طریق اتاق پایاپای انجام می‌شود. و نیازی به اقامه دعوی در مراجع قضایی و طی مراحل طولانی را ندارد.بنابراین عنصر ریسک معاملات از طریق تضامین طرفین به شدت کاهش می‌یابد.

 شفافیت:

در این بازار تعداد خریداران و فروشندگان و نرخ‌های پیشنهادی هر یک و نرخ‌های مورد معامله به طور شفاف در معرض دید همگان قرار می‌گیرد. و اسناد و مدارک صادره مبنی بر خرید و فروش از اصالت برخوردار است. در بورس کالا نمی‌توان معاملات صوری انجام داد یا قیمت‌ها را دستکاری کرد، بنابراین عنصر شفافیت برای استفاده‌کننده مهم و اطمینان آنان را جلب می‌کند. این استفاده کنندگان می‌توانند مقام‌های ناظر یعنی دولت و سهامداران باشند.

تامین مالی

معاملات در بورس هم از طرف خریدار هم از طرف فروشنده می‌تواند به صورت تسویه سلف یا خرید سلف باشد. از طرفی بانک‌ها بر اساس اسناد صادره توسط کارگزاری‌ها مبنی بر انجام معامله در بورس با سهولت بیشتری وام به خریدار اعطا می‌کنند. چون از صحت معامله اطمینان دارند.

 ایجاد اطمینان در بین طرفین معامله

هیچ معامله‌ای بدون اطمینان فیمابین طرفین یا صورت نمی‌گیرد یا دارای ریسک بالایی است. اما این عنصر اطمینان مربوط به چیست؟ اولا کالایی که در بورس در معرض عرضه قرار می‌گیرد مراحلی را طی می‌کند که حاکی از اصالت کالا است. ثانیا فروشنده یا عرضه‌کننده کالا نیز از نظر اصالت مورد تایید قرار می‌گیرد. به همین دلیل است که عامل انجام و سازمان یافتگی در این بازار وجود دارد.
ثالثا پرداخت وجه و تسویه کالای مورد معامله بدون هیچ نگرانی برای خریدار و فروشنده از طریق اتاق پایاپای انجام می‌شود. پس ریسک پرداخت و تسویه وجه نیز وجود نخواهد داشت.

انجام معامله در آن کشف نرخ

دربورس کالا کشف نرخ بر اساس عرضه و تقاضا صورت می‌گیرد. بورس باعث می‌شود بازارهای ناکارآ کارآمد شده و کشف نرخ بر اساس رقابت بین تعداد زیادی عرضه‌کننده و خریدار صورت پذیرد. اگر هر عاملی بر نرخ کالا موثر باشد در این بازار تاثیر خود را در قالب قیمت و به طور شفاف نشان خواهد داد.

استفاده از ماده 6 قانون

مزیت دیگر معامله در بورس کالا برای عرضه‌کننده استفاده از ماده 6 قانون توسعه ابزارهای جدید معادل 10 درصد از مالیات. درآمد حاصل از فروش کالاهایی است که در بورس کالا پذیرفته شده‌‌اند، است.

وضعیت اقتصادی کشور

مزیت دیگر بورس کالا بیان وضعیت اقتصادی کشور در قالب قیمت‌های مورد معامله است. بر اساس روند معاملات و مشاهده قیمت‌ها تصمیم‌گیری برای فعالان اقتصادی براساس اطلاعات و مستندات صحیح صورت می‌گیرد.

معایب بورس کالا :

1. عرضه کنندگان موظف به عرضه به صورت دائم هستند. و در صورت وقفه در عرضه از بورس کالا اخراج می‌شوند. در پایان باید کوتاه سخن گفت و خاطرنشان کرد که عمر بورس کالا در ایران در حدود 10 سال است. اما طی این مدت حجم معاملات با رشد کمی و کیفی قابل توجهی مواجه بوده و دلیل آن انسجام و سازمان یافته بودن بازار است.
2. کسانی که به دنبال عدم شفافیت هستند. انجام معامله در بورس کالا را نمی‌پسندند، اینها کسانی هستند که به دنبال فرار مالیاتی هستند.
3. کسانی می‌توانند از بورس کالا، کالا خریداری کنند که حجم خریدشان از حد معینی مثلا 20 یا 110 یا 220 تن در رینگ‌های مختلف کمتر نباشد.
4. برخی کالا‌ها در بورس کالا به صورت سبد عرضه می‌شود و امکان انتخاب برای خریدار وجود ندارد.

چه قرار داد هایی در بورس کالا معامله می‌شود؟

همه قرارداد های استاندارد در بورس کالا داد و ستد می‌شود. که شامل قرارداد های نسیه، نقدی، سلف، اختیار معامله، آتی، معاوضه و صلح است.